Podbródek a podgardle (підборіддя та підгруддя/воло)

22.10.2021

     Dlaczego od wyrażenia POD BRODĄ powstał PODBRÓDEK, a od tak samozbudowanego wyrażenia POD GARDŁEM — PODGARDLE? Tak naprawdę  niewiadomo. Wiemy, że w polszczyźnie było i jest równie dużo derywatów typu PODBRÓDEK (np. podgłówek, podnóżek, podłokietnik) co derywatów typu PODGARDLE (np. podbrzusze, podzamcze, podgrodzie).
     Te zakończone w mianowniku na -ek są częściej nazwami przedmiotów, te zakończone na -e — nazwami miejsc. Ani PODBRÓDEK, ani PODGARDLE nie należą jednak do żadnej z tych grup.
     Wiemy również, że w czasach, gdy Jagiełło gromił Krzyżaków, PODBRÓDEK był już znany, natomiast miejsce PODGARDLA zajmował strukturalnie i znaczeniowo identyczny z PODBRÓDKIEM PODGARDŁEK. Oba słowa — PODBRÓDEK i PODGARDŁEK funkcjonowały jako synonimy aż do końca XVI wieku, kiedy narodziło się to PODGARDLE, które zaczęło wypierać starszy PODGARDŁEK, tak że ten w końcu całkiem przepadł w pomroce dziejów. Zwycięskie PODGARDLE natomiast zmodyfikowało się znaczeniowo i stało się przede wszystkim towarem w sklepie mięsnym.
     Obecnie słowem PODGARDLE określamy raczej część tuszy wieprzowej niż część ciała.

[NSPP; WSPP; SO PWN; SJP PWN; SJP Dor;USJP]; ESJP, II, 657, 659; SEJP Bor, 155]

© 2021 Денис Папенко. Усі права застережено.
Створено за допомогою Webnode
Створіть власний вебсайт безкоштовно! Цей сайт створено з допомогою Webnode. Створіть свій власний сайт безкоштовно вже сьогодні! Розпочати